Kamień z Rosetty: Klucz do Starożytnych Języków

Kamień z Rosetty: Klucz do Starożytnych Języków

by admin
90 wyświetleń

Kamień z Rosetty to jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych w historii, które umożliwiło naukowcom odszyfrowanie starożytnych egipskich hieroglifów. Znaleziony przypadkowo przez żołnierzy armii Napoleona w 1799 roku, kamień zawiera ten sam tekst zapisany w trzech różnych systemach pisma: greckim, demotycznym i hieroglificznym. To właśnie dzięki temu unikalnemu dokumentowi udało się rozszyfrować zagadkę hieroglifów, otwierając drzwi do zrozumienia kultury, religii i historii starożytnego Egiptu. W tym artykule przyjrzymy się historii odkrycia Kamienia z Rosetty, jego znaczeniu oraz procesowi, który doprowadził do odszyfrowania starożytnego pisma.

Odkrycie Kamienia z Rosetty

Kampania Napoleońska w Egipcie:

Odkrycie Kamienia z Rosetty było jednym z wielu efektów kampanii Napoleona w Egipcie, która miała miejsce w latach 1798-1801. Napoleon Bonaparte, będąc jednym z najbardziej ambitnych dowódców swoich czasów, nie tylko dążył do rozszerzenia francuskiego imperium, ale także do zdobycia wiedzy i zasobów kulturowych. Wraz z armią, Napoleon wysłał do Egiptu grupę naukowców, znaną jako Komisja Naukowa i Artystyczna, która miała badać i dokumentować starożytne artefakty oraz rozwój naukowy.

Przypadkowe Odkrycie:

Kamień został odkryty 15 lipca 1799 roku w małej miejscowości Rosetta (obecnie Rashid) w delcie Nilu, około 56 kilometrów na wschód od Aleksandrii. Podczas prac budowlanych nad fortyfikacjami Fortu Julien, francuscy żołnierze pod dowództwem Pierre’a-François Boucharda natknęli się na kamienny blok. Zauważyli, że kamień był pokryty trzema różnymi rodzajami pisma. Szybko zdali sobie sprawę, że może to być niezwykle ważne odkrycie.

Charakterystyka Kamienia:

Kamień z Rosetty ma około 114 cm wysokości, 72 cm szerokości i 28 cm grubości. Jest wykonany z ciemnoszarego granodiorytu, a jego powierzchnia jest pokryta tekstem wyrytym w trzech sekcjach: hieroglificznej (u góry), demotycznej (w środku) i greckiej (na dole). Ponieważ greka była językiem znanym w Europie, naukowcy zrozumieli, że to odkrycie mogłoby być kluczem do zrozumienia pozostałych dwóch pism.

Przejęcie przez Brytyjczyków:

W 1801 roku, po klęsce wojsk Napoleona w Egipcie, kamień został przejęty przez Brytyjczyków na mocy traktatu z Aleksandrii. Trafił do Londynu, gdzie został przekazany do British Museum, gdzie znajduje się do dziś. To przejęcie stało się przedmiotem kontrowersji, ponieważ zarówno Francuzi, jak i Egipcjanie uważali, że Kamień z Rosetty powinien pozostać w ich posiadaniu.

Znaczenie Kamienia z Rosetty

Trzy Pisania, Jeden Tekst:

Największym znaczeniem Kamienia z Rosetty jest fakt, że zawiera on ten sam tekst zapisany w trzech różnych językach: staroegipskich hieroglifach, piśmie demotycznym oraz starożytnej grece. Grecki był językiem administracyjnym Ptolemeuszy, którzy rządzili Egiptem w okresie hellenistycznym, więc ten fragment był zrozumiały dla europejskich naukowców. Pismo demotyczne było bardziej codziennym, uproszczonym formą pisma egipskiego używaną w życiu codziennym, a hieroglify były zarezerwowane dla inskrypcji religijnych i ceremonialnych.

Dekret Memphite:

Tekst na Kamieniu z Rosetty jest dekretem wydanym w 196 roku p.n.e. za panowania Ptolemeusza V Epifanesa. Dekret ogłaszał koronację młodego króla i zawierał rozporządzenia dotyczące kultu religijnego, podatków oraz inne kwestie administracyjne. Dzięki greckiemu przekładowi, naukowcy mogli odtworzyć kontekst, co było kluczowe dla rozszyfrowania starożytnych pism egipskich.

Proces Odszyfrowywania

Początkowe Próby:

Po odkryciu Kamienia z Rosetty rozpoczęły się intensywne próby jego odszyfrowania. Pierwsze wysiłki koncentrowały się głównie na tłumaczeniu tekstu greckiego, co pozwoliło naukowcom zrozumieć ogólną treść dokumentu. W kolejnych latach różni badacze z całej Europy próbowali rozszyfrować bardziej skomplikowane pisma hieroglificzne i demotyczne.

Thomas Young:

Jednym z pionierów w pracy nad Kamieniem z Rosetty był brytyjski uczony Thomas Young. W 1814 roku Young zauważył, że niektóre grupy hieroglifów powtarzają się w sposób sugerujący, że są to imiona królewskie. Zidentyfikował także kilka demotycznych znaków jako odpowiedniki dźwięków w grece. Youngowi udało się zidentyfikować około 80 demotycznych znaków i odkrył, że pismo demotyczne miało charakter fonetyczny, co było ważnym krokiem w kierunku pełnego zrozumienia hieroglifów.

Jean-François Champollion:

Kluczowe postępy w odszyfrowaniu hieroglifów zostały osiągnięte przez francuskiego uczonego Jean-François Champolliona. Champollion, który był lingwistą i egiptologiem, zaczął pracować nad Kamieniem z Rosetty w latach 20. XIX wieku. W 1822 roku ogłosił swoje przełomowe odkrycie: hieroglify nie były tylko symbolicznymi znakami, ale miały również wartości fonetyczne. Champollion zrozumiał, że niektóre hieroglify reprezentowały dźwięki języka mówionego, podobnie jak litery w alfabecie.

Metoda Champolliona:

Champollion oparł swoją metodę na porównaniu tekstu greckiego z hieroglifami i demotycznymi napisami na Kamieniu z Rosetty, ale również korzystał z innych dostępnych inskrypcji i papirusów. Używał swojego szerokiego wykształcenia lingwistycznego i znajomości wielu starożytnych języków, w tym koptyjskiego, który jest bezpośrednim potomkiem starożytnego egipskiego. To pozwoliło mu na zidentyfikowanie kluczowych znaków i fonemów w hieroglifach.

Ogłoszenie Sukcesu:

W 1824 roku Champollion opublikował swoje odkrycia, prezentując klucz do zrozumienia hieroglifów. Jego praca była rewolucyjna, otwierając nową erę w badaniach nad starożytnym Egiptem. Dzięki Champollionowi, naukowcy mogli teraz czytać starożytne inskrypcje i dokumenty, co znacznie poszerzyło naszą wiedzę o kulturze, religii i codziennym życiu starożytnych Egipcjan.

Wpływ Odszyfrowania Hieroglifów

Nowa Era Egiptologii:

Odszyfrowanie hieroglifów przez Champolliona zapoczątkowało nową erę w dziedzinie egiptologii. Możliwość odczytywania starożytnych inskrypcji i tekstów umożliwiła naukowcom lepsze zrozumienie historii Egiptu, jego religii, polityki i społeczeństwa. Znaleziska takie jak inskrypcje na ścianach świątyń, grobowców i papirusy mogły być teraz interpretowane, co dało głęboki wgląd w myślenie starożytnych Egipcjan.

Odkrycie Skarbców Wiedzy:

Dzięki odszyfrowaniu hieroglifów możliwe stało się również odkrycie wielu skarbów literackich, w tym tekstów religijnych, literatury pięknej, medycyny i matematyki. Papirusy takie jak Księga Umarłych, Papirus Ebersa (dotyczący medycyny) czy teksty związane z budową piramid, stały się dostępne do studiowania i analizy.

Rozwój Turystyki i Popularyzacji Egiptu:

Odkrycie Kamienia z Rosetty i sukces w odszyfrowaniu hieroglifów przyczyniły się do wzrostu zainteresowania starożytnym Egiptem wśród publiczności. Zaczęły powstawać muzea, wystawy i publikacje, które popularyzowały wiedzę o starożytnym Egipcie. Turystyka do Egiptu wzrosła, a piramidy, świątynie i inne starożytne miejsca stały się popularnymi atrakcjami turystycznymi.

Kontrowersje i Trwałe Znaczenie

Kontrowersje Wokół Prawa Własności:

Kamień z Rosetty od samego początku był przedmiotem sporu o własność. Egipt wielokrotnie apelował o zwrot kamienia, argumentując, że jest to narodowy skarb, który powinien wrócić do ojczyzny. British Museum utrzymuje, że kamień został zdobyty legalnie na mocy traktatu, a jego wystawienie w Londynie pozwala na jego dostępność dla szerokiej międzynarodowej publiczności.

Symbol Wiedzy i Odkryć:

Kamień z Rosetty stał się symbolem ludzkiego dążenia do wiedzy i zrozumienia. Jest przykładem, jak przypadkowe odkrycie może zrewolucjonizować całą dziedzinę nauki. Jego historia jest przypomnieniem, że nawet najtrudniejsze zagadki mogą zostać rozwiązane dzięki determinacji, współpracy międzynarodowej i nowatorskim metodom badawczym.

Technologia a Kamień z Rosetty:

Współcześnie Kamień z Rosetty pozostaje inspiracją dla nowych technologii związanych z tłumaczeniem i rozszyfrowywaniem języków. Metafora „Kamienia z Rosetty” jest używana do opisu technologii i narzędzi, które pomagają w rozumieniu skomplikowanych systemów i danych. Ostatnie badania i techniki, takie jak skanowanie laserowe i cyfrowa rekonstrukcja, nadal przynoszą nowe informacje na temat tego niezwykłego artefaktu.

Podsumowanie

Kamień z Rosetty nie jest tylko kawałkiem starożytnego granodiorytu; jest kluczem, który otworzył wrota do bogatego świata starożytnego Egiptu. Jego odkrycie i proces odszyfrowywania hieroglifów były jednymi z najważniejszych momentów w historii nauki. Dzięki determinacji i inteligencji uczonych, takich jak Thomas Young i Jean-François Champollion, udało się pokonać bariery czasu i języka, dając nam wgląd w jedną z najwspanialszych cywilizacji w historii ludzkości.

Kamień z Rosetty pozostaje w British Museum, gdzie jest oglądany przez miliony zwiedzających każdego roku. Jego znaczenie wykracza daleko poza jego fizyczną formę; jest symbolem ludzkiej ciekawości, wytrwałości i nieskończonej zdolności do odkrywania tajemnic przeszłości. Jego historia przypomina nam, jak jedno odkrycie może zmienić bieg historii i zrewolucjonizować naszą wiedzę o świecie.

Powiązane artykuły

Skomentuj